Тыыл, үлэ ветерана

Марфа Федоровна ДАНИЛОВА

туһунан кыра кыыһа Илтакова (Данилова) Нина Васильевна,

2015 с. кулун тутар:

Ийэм мин билэрбинэн Ленскэй диэкиттэн төрүттээх-уустаах быһыылааҕа. Элбэх оҕону төрөппүтүттэн 4 буолан ордубуппутун өйдүүбүн. Эдьиийим Данилова Евдокия Ильинична - Дьэбдьиэй диэн. Билигин кыра быраатым Данилов Владимирдыын хааллыбыт. Володя Тойбохой детдомугар иитиллэн устунан онно олохсуйан олорор. 4 оҕо аҕата, элбэх сиэннэрдээх.

Ийэм колхозка араас үлэни үлэлээбитэ. Бэрт уһуннук сыарҕалаах атынан Бодойботтон, Нүүйэттэн таһаҕас таһыытыгар сылдьыбытын билэбин. Ол кэмҥэ биһиги оҕолор Варвара диэн эмээхсиҥҥэ хаалар этибит. Ийэм мин суоттааһыммытынан 1910 с . төрүөх буолуохтаах, Биирдэ атынан Бойдобоҕо киирэ сылдьан икки кыраһыабай баҕайы, мааны кыргыттары аҕалбытын өйдүүбүн. Билигин санаатахха бу дойдуга олохторун оҥостон олорор кырдьаҕас ыаллар Маргарита Сидорова (Сидоров Арьян кийиитэ) уонна Григорьева Валентина (Григорьев Владимир кэргэнэ) эбиттэр.

Ийэм өлөр сылыгар күһүн Кэппэндээйи куруордуттан грузовой массыына үрдүгэр айаннаан кэлбитэ. Ол кэлэн ыалдьан өрүттүбэккэ 1957 с. баара эрэ 47 саастааҕар кыра быраатым Володя 3 саастааҕар Марба балыыһатыгар сытан сүрэҕинэн ыалдьан өлбүтэ. Ороҥҥо кыайан турбакка сыттаҕына сытыаран эрэ баттаҕын сууйар этим, ийэм чачаххай, сымнаҕас куудара баттахтааҕын өйдүүбүн. Сүрдээх кэрэ, кыһаан сэбэрэлээх дьахтар этэ. Оччотооҕуга Марбаҕа хатырык муосталаах балаҕан дьиэҕэ олорбуппут, тымтыгынан уруок ааҕар этибит. Мин 11 саастаах кыыс тулаайах хаалбытым, оччолорго 12 солк харчыны аҕыйах ыйга биэрбиттэрэ. Миэхэ ол да көмө этэ, ол эрэн 12 сааскын туоллаххынан сотон кэбиһэллэр эбит этэ.

Ийэм аймахтара Ленскэй диэки билигин да бааллар. Онно кини бииргэ төрөөбүт балта Өлөксөөн (Яковлева Александра) 100 сааһын туолан баран хойут өлбүтэ. Дьүһүннэринэн олус майгыннаһаллара, мин хороччу улаатан баран Ленскэйгэ эдьиийбит эмээхсиҥҥэ бара сылдьан эдьиийбин хаста да «ийэм» дэтэлээн ылбытым. Билигин ол эмээхсин оҕолоро, сиэннэрэ ууһаан-тэнийэн быр- бааччы олороллор.

Оччотооҕу соҕотох дьахтар оҕолорун иитэлээри түүннэри- күнүстэри ыарахан үлэҕэ сылдьан сыыстаран эрдэ олохтон туораабыта. Ийэм олорботох олоҕун ситэрэн, Кыайыы 70 сылын көрсө билигин биир кыыстаах, 5 сиэннээх, 1 хос сиэннээх дьоллоох саҥа үйэҕэ быр-бааччы олоробут!!!