Тыыл, үлэ ветерана

Наталья Федотовна ДАНИЛОВА:

1929 с. кулун тутар 10 күнүгэр Бэттиэмэ диэн сиргэ ыалга бастакы оҕонон төрөөбүтүм. Уксакыга олорбуппут, Кыһыл Баһыыка колхоз чилиэннэрэ этибит. Дьонум 10 оҕолоохторуттан аас-туор олохтон балтым Гурьева Мария Федотовналыынь (1938 с.т.) иккиэйэҕин эрэ хаалбыппыт. Ийэбит Николаева Матрена Ивановна 1941 с. өлбүтэ, онон аҥардас аҕабытын Николаев Федот Петровичтыын хаалбыппыт. Аччык, ыарахан олохтон 1943 с. аны аҕабыт хоргуйан, ыалдьан өлөн иккиэйэҕин сүүрэн хаалбыппыт.

Сэрии ыар сылларыгар тулаайах хаалан, олох бары эриирин: аччыктааһыны, эрэйи-муҥу эҥэрдэнэн улааппыппыт. Үстээх балтыбыныын фермаҕа аҕабыт эдьиийигэрТереясова Мария Николаевнаҕа олорбуппут, күннээҕи аһылыкпытын элбэхтик үлэлээн булунарбыт. Сайын үлэһиттэргэ оҕуһунан киилэ аҥардыыта суораты таһан хамнаспар кыра суораты уонна килиэби биэрэллэрин балтыбар илдьэрим. Үлэлии сылдьан Прокопьева Өлөксөөндүрэҕэ хоно хааларым. Оҕуспун ыалга хаалларан баран үс буолан кустуу барарбыт. Эмээхсин ыта кус оҕолорун тутара, ону кэнниттэн хомуйан иһэрэ. Онтон эмээхсин уола саанан кустуура. Киэһэ кэлээт куспутун буһаран сиирбит олус да минньигэс буолара. Куспуттан хайаан да балтыбар Марусяҕа кэһиилэнэрим. Биир күн өрөтөллөрө. Үлэм диэн күн аайы арыыны уулларалларын маныырым уонна Мария Алексеевнаҕа иһит сууйан көмөлөһөрүм. Оччоҕо бүлүүһэҕэ саламаат бэрсэллэрин эмиэ балтыбар илдьэ барарым. Колхозка ыанньыксыттыы сылдьан биир ынахтан 2000 киилэ үүтү ыан, бастыҥнар кэккэлэригэр сылдьыбытым. Бу кэмнэргэ Сталин, Ленин мэтээллэринэн наҕараадалламмытым, коммунистическэй үлэ ударнига буолбутум.

1960 с. Марбаҕа, онтон салгыы Бордоҥҥо дьааһыла-садка таҥас сууйааччынан, кэлин 1970 сылтан оскуолаҕа поварынан, дьиэ сууйааччынан уһуннук үлэлээн пенсияҕа тахсыбытым. Кэргэним Павел Ксенофонтовичтыын 1961 с. ыал буолбуппут. Икки уол, үс кыыс оҕолонон, сүөһүлэнэн-астанан, оттоон-мастаан, үүнээйи арааһын олордон, сир аһын хомуйан, ыһыахтарга хорчуоппалаан эйэ-дэмнээхтик, дьоллоохтук олорбуппут. Оҕолорум бары үөрэхтээх, араас идэлээх дьон, 11 сиэннээхпин, 6 хос сиэннээхпин.