Тыыл, үлэ ветерана

Петр Никифорович АЛЕКСЕЕВ туһунан

кыыһа Григорьева (Алексеева) Варвара Петровна,

2015 с. муус устар 9 күнэ:

Аҕам 1910 с. төрөөбүт. Бииргэ төрөөбүттэриттэн түөрт уол Бордоҥҥо оҕо-уруу тэнитэн улахан олоҕу олорон аастылар. Кинилэртэн иккитэ уоттаах сэриигэ кыттыыны ылан төрөөбүт дойдуларыгар кыайыы көтөллөнөн кэлбиттэрэ - улахан убайдара Алексеев Василий Никифорович уонна саамай кыралара Алексеев Абрам Никифорович. Аҕам сэрии иннинэ мин ийэбин Варвара Гаврильевнаны, түөрт саастаах уол оҕолоох дьахтары, кэргэн ылбыт. Мин 1940 с. Нээлбиктэҕэ төрөөбүтүм. 1942 с. аҕабын үлэ фронугар - Кэппэндээйигэ сулууспалата ыҥырбыттар. Оччолорго тууһу сэрии наадатыгар элбэхтик хостууллара үлэһит илиигэ диэн колхозтаахтар садаанньа быһыытынан дьиэнэн көһөн тиийэн үлэлииллэрэ. Өссө 500 хаайыылааҕы Бүлүүттэн аҕалан үлэлэппиттэр, аҕам кинилэри маныырга үлэлээбитэ буолуо дии саныыбын, «Кэппэндээйигэ охранниктаабытым» диэн кэпсиирэ. Сулууспа буолан биһиги барсыбатахпыт, аҕабыт 1947 с. Дулҕа Бэрэ ферматыгар олордохпутуна кэлбитэ.

Колхозка бостуугунан, Марбаҕа куонньугунан үлэлээбитэ. 1952 с. быраатым Алексеев Аким Петрович эмиэ Нээлбиктэҕэ күн сирин көрбүтэ. Уолун атаахтатара, үлэлии барарыгар илдьэ сылдьара. Оҕотун атыгар олордон баран, бэйэтэ сиэтэн иһэр буолара.

Мин Нээлбиктэҕэ 17 саастаахпыттан фермаҕа үлэлээбитим. Миигин кытта Светлана Иванова, Салдиграсова Дора, Федорова Матрена, Гуринова Дарья, Гуринов Николай, Ксенья Михайловна (Сунтаартан тахсан) үлэлээбиттэрэ. Марбаҕа дьоммун кытта ыаллыы Сидоров Ариан, Омукова Мария Иевлевна, Васильева Дария, Алексеев Сергей, Мартынов Егор, Алексеев Абрам, Уаров Сергей олороллоро. Сардаҥаҕа Михайлов Сергей, Герасимов Петр, Тотонов Василий буолан олорбуппут. Фермаҕа үлэлиирбитигэр Матросов Роман Арьянович, Михайлов Степан Алексеевич биригэдьиирдээбиттэрэ. 1965 с. кэргэн тахсан «Элгээйи» совхозка Толоон диэн сиргэ көһөн барбытым. Билигин Кутанаҕа олоробун. Биэс оҕом бары ыаллар, 12 сиэннээхпин, 4 хос сиэннээхпин.

Аҕам 1980 с. диэри колхозка, совхозка араас үлэлэргэ сылдьыбыта. Кинини дьон ураты чөкө, ыраас туттунуулаах, сүрдээх үлэһит киһинэн өйдүүллэр. Бостуугунан үлэлээбит фермата үүт ыамыгар үрдүк ситиһиилэрэ, кыстык, сайылык сирдэргэ уурбут-туппут курдук оҥоһуулара кини үлэтигэр эппиэтинэстээҕин, кыһаллыгаһын, сатабыллааҕын туоһулууллара. Кэлин совхозка үлэ-сынньалаҥ лааҕырдарыгар аҕабыт солбуллубат наставнигынан өр кэмҥэ үлэлээбитэ. Онон кини Бордоҥ ыччата үлэни таптыыр буоларыгар сүбэ-ама буолбута саарбаҕа суох. Биһиги аҕабыт хойут ийэбит өлбүтүн кэннэ сааьыран баран огдообо Татыйыына диэн эмээхсини кэргэн ылбыта, олус эйэлээхтэрэ. Улгумдаҕа сайылыылларыгар эмээхсинин акка олордон, бэйэтэ сиэтэн иһэр буолара диэн дьоннор кэпсииллэрэ.

Күндү киһибит 1991 с. күн сириттэн барбыта. Аҕабыт сырдык аатын кини үс оҕолоро уонна биһиги ыччаттарбыт мэлдьи үрдүктүк тутабыт.