Үлэ ветерана

Роман Арьянович МАТРОСОВ туһунан

улахан кыыһа Матросова Раиса Романовна:

Биһиги дьиэ кэргэҥҥэ баар суох тутаах киһибит, оҕолор амарах аҕабыт, сиэннэргэ эйэҕэс эһэлэрэ Роман Арьянович Матросов туһунан истиҥник-иһирэхтик ахтан-санаан аһарыахпын баҕарабын.

Роман Арьянович 1936 с. алтынньы 4 күнүгэр Кириэстээх нэһилиэгэр колхозтаахтар Мария Афанасьевна уонна Арьян Дмитриевич Матросовтар дьиэ кэргэннэригэр бастакы оҕонон төрөөбүтэ. Бииргэ төрөөбүттэр алталар: түөрт балтылаах уонна биир бырааттаах. Оҕо сааһа сэрии ыар сылларыгар түбэһэн кыра эрдэҕиттэн колхоз үлэтигэр, дьонугар көмөлөһөн, бииргэ төрөөбүттэрин көрсөн-харайсан улааппыта. Куокуну, Тойбохой оскуолаларыгар Тэҥкэттэн сатыы сылдьан үөрэнэн бүтэрбитэ. Орто үөрэҕи бүтэрэн баран үс сыл Сэбиэскэй армия кэккэтигэр Еврейскэй автономнай уокурукка пограничнай чааска сулууспалаан ытык иэһин толорбута.

Дойдутугар кэлэн баран колхоһугар биригэдьиирдээбитэ. Дьону кытта уопсай тылы булар, салайар талааннаах уолу колхоз салалтата 1962 с. үөрэххэ ыыппыта. Ити курдук 1965 с. советскай-партийнай оскуоланы зоотехник идэлээх бүтэрбитэ. Үөрэҕин бүтэрэн Бордоҥ нэһилиэгэр Жданов колхозка биригэдьиирдээбитэ. 1968 с. мин оскуолаҕа киирэр сылбар Бордоҥҥо үс оҕолоох ыал көһөн кэлбиттэрэ. Онтон ыла Бордоҥҥо олохсуйан «Сунтаар», «Бордоҥ» совхозтарга биригэдьииртэн саҕалаан зоотехнигынан, управляющайынан, диспетчерынан 1977 с. диэри үлэлээбитэ. Онтон совхозка рабочком председателинэн талыллан, совхоз рабочайдара, үлэһиттэрэ үлэлиир-сынньанар усулуобуйаларын тэрийиигэ туох баар билиитин-көрүүтүн, кыһамньытын ууран туран үлэлээбитэ. Кини үлэлиир сылларыгар бастыҥ үлэһиттэр үлэлэрин опыта киэҥник тарҕаммыта, пятилеткалар социалистическай күрэхтэһиилэрэ үрдүк таһымҥа тэриллибиттэрэ. Кэнники сылларга пенсияҕа тахсыар диэри кадр отделын специалиһынан үлэлээбитэ. Бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсан баран төрөөбүт-үөскээбит Тэҥкэтигэр дьаһалта специалиһынан үлэлээн нэһилиэк социальнай-экономическай сайдыытыгар бэйэтин кылаатын киллэрсибитэ. Бордоҥ, Тэҥкэ нэһилиэктэрин общественнай олоҕор активнайдык кыттара. Ол курдук бочуоттаах сынньалаҥҥа да олордор дьон-сэргэ ортотугар, үлэ үөһүгэр сылдьарын ордороро. Араас таһымнаах быыбардарга хамыыһыйа председателинэн, секретарынан талыллан быыбардарга дьон кыттыыта үрдүк көрдөрүүлээх буоларыгар кыһаллан, сүүрэн-көтөн үлэлиир этэ. Нэһилиэнньэ биэрэпиһин ыытыыга түөрт төгүл салайааччынан талыллан таһаарыылаахтык үлэлээбитэ.

Кэнники Бордоҥ нэһилиэгин кырдьаҕастарын сэбиэтин председателинэн үлэлээбитэ. Кырдьаҕастарга үөрүүлээх да, хомолтолоох да кэмнэригэр сүбэ-соргу, өйөбүл буолар этэ. Сэрии, үлэ, тыыл бэтэрээннэрин туһунан ахтыылары хомуйсан, кинилэр ааттарын үйэтитиигэ үлэлэспитэ. Роман Арьянович өр сыллаах үлэтэ сыаналанан Тэҥкэ, Бордоҥ нэһилиэктэрин бочуоттаах олохтооҕо ааттарын иҥэрбиттэрэ, Саха республикатын бочуоттаах ветерана, «Саха сирин профсоюзнай хамсааһыныгар кылаатын иһин» бэлиэлэринэн, элбэх грамоталарынан, махтал суруктарынан наҕараадаламмыта.

Дьиэ кэргэнигэр аҕабыт тапталлаах кэргэн, амарах аҕа, эйэҕэс эһэ, хос эһэ этэ. 1959 с. ийэбитин Чогулова Мария Евсеевнаны кытта таптаһан ыал буолбуттара. Ийэбитин кытта 52 сыл бииргэ олорон 7 оҕону төрөтөн, үөрэттэрэн, ыал оҥортообуттара, үтүө сүбэһит, күүс-көмө буолбуттара. Аҕабыт оҕолорун, сиэннэрин олус таптыыр этэ, ситиһиилэриттэн олус үөрэрэ, киэн туттара. Элбэх сиэн, хос сиэн минньигэс сытын билбитэ. Кыра сааспытыттан үлэни өрө тутарга, дьоҥҥо-сэргэҕэ, кырдьаҕаска-кыаммакка ытыктабыллаахтык сыһыаннаһарга бэйэтин холобурунан иитэрэ-үөрэтэрэ. Кини олус үөрүнньэҥ, кэпсээнньит этэ. Үгүс доҕоттордооҕо, мэлдьи сибээһин быспакка телефонтан түспэккэ кэпсэтэрэ. Кырдьаҕаһы кытта кырдьаҕас, эдэри кытта эдэр, оҕону кытта оҕо буолан тэҥҥэ күлэр-үөрэр, хаадьылаһар идэлээҕэ. Дьону кытта этиһэ сылдьарын, мөҕүттэрин отой өйдөөбөппүн, дьоҥҥо үтүөнү эрэ баҕарара, сүбэлии-амалыы сылдьара.

Аҕабыт олорон ааспыт олоҕо, үлэҕэ сыһыана, дьоҥҥо-сэргэҕэ аламаҕайа биһиэхэ, ыччаттарыгар, мэлдьи үтүө холобур буолуоҕа, сиэннэригэр, хос сиэннэригэр кини аата үйэлээх өйдөбүл буолан ааттана туруоҕа.