Меню сайта
Погода
Погода республики
Наш опрос
Статистика
Онлайн всего: 1
Гостей: 1
Пользователей: 0
Форма входа
Поиск
Внимание
Календарь
| « Февраль 2023 » | ||||||
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | |||||
Архив записей
Друзья сайта
Главная » 2023 » Февраль » 27 » Семенова Наталья Матвеевна
05:18 Семенова Наталья Матвеевна |
 Семенова Наталья Матвеевна Натаай барахсан Былыр Хочо улууһун Торбох нэһилиэгэр Оккойолор диэн ааттанар халыҥ аҕа ууһа олорбут. Оккойо Һэмэн биир уола Боттойо Уйбаан диэн баар эбит. Уйбаан 8 уоллааҕа, олортон биирдэрин аата Семенов Артамон Иванович буолуон сөп. Артамыаннаах Тойбохой соҕуруулуу-арҕаа эҥэригэр, сиһи солоон өтөх таһаарынан олорбуттара, 13 оҕолоохтор эбит. аттыларыгар бииргэ төрөөбүттэрэ: Болурдар, Һаасалар, (Сашалар) Сиидэрдэр, о.д.а. аймахтара олорбуттара. Ол олордохторуна Ыспааҥка (Испанскай грипп) ыарыы туран, элбэх ыалы эспит. Артамыаннары эмиэ тумнубатах, элбэх оҕо ыал устун иитиигэ барбыт. Артамыаннартан Ааныска диэн кыыс Тэҥкэҕэ кэргэн тахсыбыт. Элбэх оҕолонон, дьиэ-уот туттан, сүөһү ииттэн быр-бааччы Семеновтар диэн ыал буолбуттар. Олус дьоҕурдаах, көрсүө үлэһит дьон эбиттэр. Хаһан баҕарар буоларын курдук, олох сайдар, уларыйар-тэлэрийэр, айманар. Былаас уларыйан, Сэбиэскэй былаас кэлэр колхозтааһын буолар, онтон нам-нум буолан эрдэхтэринэ, аны сэрии буолар. Ол аайы тыа дьонун олоҕо эмиэ айгырыыр. Һэмиэнэптэр уу-чуумпу, баардара-суохтара биллибэт көрсүө дьон, колхозка туох да утарсыыта суох бары киирэллэр, уопсай дьыала туһугар үлэлииртэн атыны билбэттэр. Мин кинилэр улахан кыыстара Натаайы кытта биир сайын колхазка от муспутум. Ол үчүгэй да сайын этэ! Натаайдаах кырдьаҕас ийэлэрэ Ааныскалыын уонна аҕаларын быраата Бүөтүр оҕонньор оҕонньордуун 3 дуу 4 дуу бииргэ төрөөбүттэрдиин эйэ дэмнээхтик, уу чуумпутук бииргэ олорор этилэр. Дьиэлэрэ-уоттара лип-курдук тутуулаах, ып-ыраас этэ. Күнүс киһи бары от үлэтигэр барар, Ааныска эмээхсин, Бүөтүр оҕонньордуун иккиэйэҕин хаалаллар. Натаай ийэтиниин сарсыарда эрдэ туран, үлэ бөҕөнү үлэлээн, киэһээҥҥи ууну, маһы булан, сүөһү отун-маһын дьаһайан бүтэрэн кэбиһэллэр. Хаһан утуйаллара-тураллара биллибэт. Мин сарсыарда от мунньа баран иһэн өрүү сылдьабын. Илин Кытылга Натаай иннибэр, туох да кыһалҕата суох, тиэрэ соҕус дайбанан наҕыллык хаамар сарбайар. Сайыҥҥы сарсыарда, ып-ыраас салгын, күн үөһэ күүскэ күөрэйэр, куйаас күн буолара биллэр. Натаай элбэх саҥата суох, үксүн тугу эрэ саныы сылдьар. Хаһан да кыыһырбат, кими да мөҥүттүбэт, сиилээбэт эйэ-дэмнээх киһи. Кинини кытта үлэлиир 3 Оттуур сирбитигэр тиийэн кэллэхпитинэ, Натаай сорох дьон курдук олорунан кэбиспэт, табаахсыта суох. Өйүөбүтүн бэйэтэ билэр анал, хахха сиригэр ыйыыр. Мин оччолорго 30-ча саастаах оту мунньарга кырабыттан үлэлээбит, үөрүйэх мунньааччы курдук сананабын. Ол да буоллар ол сылдьан, Натаай элбэххэ үөрэппитэ. Бугулу тэллэҕэ суох гына, кытыытын бугуйан оҥорор. Кини бугуллаабыт сиринэн, бугуллара бары чиҥник баттаан оҥоһуллубут, субу бэйэлэрэ хааман дэгдэҥэлэһэн күрүөлэрин диэки бараары турар курдуктар. Оттон миэннэрэ ньалбаччы сабаан-кулаан, уһун ардах түстэҕинэ, аҥаардара турбут сирдэригэр сыста-сытыйан хаалыахтарын сөп. Кыбыстыылаах үлэ Натаайы үтүктүөххэ наада... Ону кини соччо этэ сылдьыбат, отой өйдүүр буоллаҕа, уопсайынан Натаай быччыыра суох. Натаай оҥхой сири барытын уолба диэн ааттыыр. Оннук сири «хайа тардан» (бэйэтин тыла) икки аҥы аҥардаан мунньарга үөрэппитэ. Оҥхой сиргэ сытар от сииктээх буолар, ону суулуу тардан мунньуллубат, сииктээх буолар. Биһиги кэлэ-бара таах сылдьыбатый. Аара от-мас анныгар ырааһыйалар баар буолаллар. Натаай ону отун охсон ааһар, хотуурун, кыраабылын уура сылдьар сирдээх. Кэлэн иһэн сараҕыйбыт оту мунньан ылан, куулга симэн дьиэтигэр аҕалар. Ол курдук ньирэйин аһылыгар булунар. Дьиэ таһыгар сылдьар ньирэй сайын аһатар уустук буолааччы. Күнүскү омурҕан сотору буолар, күүстээх үлэҕэ олус уһуннук турары сөбүлээбэт быһыылаах. Хата кутаа оттон эҥин түбүгүрбэт ордук эбит. Ардыгар субуубут уһугар олорон илдьэ киирбит чэйбитин иһэн омурҕанныыбыт. Ол олордохпутуна, ардыгар хантан да кэлбитэ биллибэт, сөрүүн салгын илгийэр. Оччоҥо Натаай "Сайын үтүөтэ бүтэн эрэр, халлаан сылын сыырар" - диир. Мин санаам түһэн хаалар, оҕо курдук өрүү маннык сайын туруоҕун баҕаран кэлэҕин. Натаай сайын окко маанар кыһыл былааттаах буолааччы. Онто олус эргэрэн, кубарыйан киһи кыһыл да диэ суоҕун курдук. Оччотооҕуга кыһыл өрбөх лааппыга атыыланар этэ, кулуупка мунньах буоллаҕына остуолу сабаллара, ол-бу былакаат суруйаллара. Натаай тоҕо эрэ ол былаатын бырахпат. Мин ийэм былыргы "Работница”, "Крестьянка" диэн сурунааллары уура сылдьар этэ, онно көрдөххө оннук кыһыл былааттаах кыргыттар бааллара. Аны өйдөөтөхпүнэ ол былаат Советскай былаас маҥнайгы күүрээннээх кэмнэрин, бастакы комомолецтар символларынан буолуо. Ол иһин Натаай барахсан дууһатыгар эдэр сааһын кытта сибээстээҕэ буолара дуу. Биирдэ ол иһэн, Натаай ол былаата суолга түһэн хаалбыт. Айманныбыт, чугаһынан көстүбэт. Кэнники иһэр киһи мин көрбөтөхпүн, буруйдана санаатым. "Натаай төннүмэ, мин былааппыт баан, төннөн иһэн киэһэ булуохпут" - ааттаһа сатаатым. "Хараҕа суох курдук буолаҥҥын" диэн сэмэлээтэ, төннө турда. Мин хайыахпыный, киһим кэлэрин кэтэһэн, хаптаҕастаан сиэтим. Ол сайын биһиги Арҕаа түбэҕэ эмиэ оттообуппут, Уһун күөл, Усталаах, о.д.а. олус нүөл оттоох дойду. Былыр элбэх ыал «сай-һат диэн» олорбут сирдэрэ, ол туоһулара эргэ өтөхтөр омоонноро, киһи уҥуохтара, эргэрэн ыһыллан, кириэстэрэ эрэ хороһон тураллара үгүс. Өссө биир тумулга дьахтар араҥаһа баара эмэҕирэн сууллубут. Киэргэллээх таҥаһын оҕуруолара сиргэ ыһылла сыталлара диэн кэпсэтэллэрэ. Сирдэр бары оттоноллор, былыр бурдугу да ыһаллара үһү. Күөлэ угус, сорохторо балыктаахтар. Натаай ийэтин туһунан кэпсээнэ: Ийэм кыанар эрдэҕинэ, хас да үлэни тэҥҥэ үлэлиирэ. Оһох иһигэр килиэп буһарар, ол олорон сиэл тыытар. Таһырдьа таҕыстаҕына ньирэйдэригэр от үргүүр, ойуурга бардаҕына, мас көтөҕөн кэлэр. Ол сылдьан биирдэ хаппыт арбаҕаһы соһуоллаан, кыайбакка охтон хаалан кыайан турбакка, өр сытар. Кыыһа көрдүү сатаан үөгүлүүр да хоруйдаабат "тоҕо саҥарбакка сытаҕыный? " - диэн Натаай мөхтөҕүнэ, "мин маска баттана сытабын буолбат дуо" – диэн утарылаһар. Соҕотоҕун хааллаҕына Арамаан күөлүттэн уу баһан, ньирэйдэрин уулаталыыр. Ол сылдьан биирдэ халтарыйан охтон, бырыыга буккуллан тахсар. Ардыгар өрүскэ уу баһа киирэр. Кинилэр өрүстэн ыраах үөһэ олороллор. Ааныска оргуһуоҕун биир уһугар хара солуурчах, биир уһугар, куолаҕа күөх отунан бүөлэммит эргэ чаанньык иилиилээх өрүс диэкки тэйбэҥнии турааччы. Саатар биһиги кытылбыт олус туруору, ардыгар мин оҕобун ыытан көмөлөһүннэрэбин. Сити курдук Тэҥкэ сирин-дойдутун үтүө санаалаах үлэһит дьонун туһунан төһө баҕарар уһуннук кэпсии олоруохха сөп этэ. Иванова Г.Г. 2023 сыл, олунньу 25 күнэ, Дьокуускай к. Семенова Наталья Матвеевна Наталья Матвеевна аҕатынан Тэҥкэ төрүт олохтооҕо, эһэтэ Миитэрэй Оторууска олорбута, дьоҥҥо биллэр аата Сырчыыккалар диэн. Сырчыыкка өтөҕө сэбиэскэй саҕана оттонор этэ. Билигин биллэринэн Миитэрэй 7 оҕолоох этэ. Натаай эдэр сааһыттан колхозтар тэриллиэхтэриттэн, сэрии ыарахан кэмнэригэр Натаай эдэр сааһыттан колхозтар тэриллиэхтэриттэн, сэрии ыарахан кэмнэригэр, сэрии кэнниттэн колхоз ферматыгар пиэнсийэҕэ тахсыар диэри үлэлээбитэ. 1. Маппый, оҕолоро - Балбаара, Натаай, Мотурууна, Маарыйа, Мэхээлэ, Кэтэриинэ, Боркуоппай, Морууһа. 2. Бүөтүр, оҕолоро – Уйбаан, Ыстаппаан, Морууһа, Өрүүнэ 3. Ньукулай, оҕолоро – Маарыйа, Баһыылай, Ыппаачый. 4. Дьэпсэй, оҕолоро – Сөдүөт, Мааппа, Сүөдэр, Байбал, Кынаачай, Кэтэриинэ 5. Кынаачай, Семенов Юрий Игнатьевич аҕата. 6. Кэтэриинэ, оҕолоро – Нина, Тузем, Полина, Игнат, Николай, Ирина 7. Сүөдэр Маппый оҕолоруттан улаханнара Балбаара, Иванов Валентин эбэтэ. Мотурууна кыыһа Никита Антонович кэргэнэ. Кэтэриинэ Бүлүү Мастааҕыттан экспедицияҕа үлэлии кэлбит Алексеев Кирииллиин ыал буолан 9 оҕоломмуттара. Ньукулай уола Ыппаачый уола Николай 4 уоллаах. Кыыһа Маарыйа Борис Николаевич ийэтэ. Бүөтүр Морууһата Лука Васильевич кэргэнэ Дьэпсэй Семенова Мааппа аҕата. Наталья Матвеевна аймахтара бары кэҥээн-тэнийэн, халыҥ аҕа уустара буолбуттар. Оторууска билигин Миитэрэй дьоннорун барыларын аҕалар киһи, отой улахан дэриэбинэ буолуо эбит. В.Николаев, кулун тутар 27 күнэ, 2023 сыл  Бу хаартыскаҕа уонна видеоҕа Наталья Матвеевна 2003 сыллаахха 102 саастааҕар уһуллубута |
|
|