Вторник, 07.05.2024, 00:11
Главная Регистрация RSS
Приветствую Вас, Гость
Погода
Погода республики
Наш опрос
Оцените свой учебный год
Всего ответов: 92
Статистика

Онлайн всего: 1
Гостей: 1
Пользователей: 0
Форма входа

Поиск
Внимание
  • Телефон доверия:
  • 8(4112) 421028
  • 8(495) 1046838
  • Сунтарский улус 22226
  • "Горячая линия" ЕГЭ:
  • 8(4112)421046
  • "Горячая линия" ОГЭ:
  • 8(4112)421048
  • 8(495) 9848919
  • Календарь
    «  Апрель 2024  »
    ПнВтСрЧтПтСбВс
    1234567
    891011121314
    15161718192021
    22232425262728
    2930
    Главная » 2024 » Апрель » 6 » Тимофеев Георгий Иванович
    09:50
    Тимофеев Георгий Иванович
    Галина Георгиевна Егорова (Тимофеева)
    Оҕо саас кэмнэриттэн ахтыылар
    Тимофеев Георгий Иванович

     Мин күндү тапталлаах аҕам Тимофеев Георгий Иванович Бүлүүчээҥҥэ төрөөбүт. Кини бииргэ төрөөбүттэрэ, мин өйдүүрбүнэн, Быччай Маарыйа, Өлөксөөн, Фекла уонна уол баар эбит (сэриигэ сылдьбыт). Ленскэйгэ олоро сылдьыбыттар, ол саҕана атын кэргэннээҕэ. Аҕам барбах быктаран кэпсииринэн, үлэ фронугар сылдьыбыт, онно мас кэрдэллэрэ, от охсоллоро үһү. Кэргэнэ эмиэ мас кэрдиитигэр үлэлэһэрэ үһү. Маҥнайгы уол оҕолоро тымныйан өлбүт. Кыыстара икки оҕолоох. Билигин Дьокуускайга олорор.
     Ол саҕана Тэҥкэттэн Ленскэйгэ атынан сырыы бараар. Ийэм эдьиийигэр оннук атынан сылдьар эбит. Кэлин аҕам бастакы ойоҕуттан арахсан, ийэбинээн ыал  буолбуттар.


    Ийэм  Ильина Матрена Гаврильевна 1924 с.Тэҥкэ учаастагын Оторуус түөлбэтигэр сэттис оҕонон төрөөбүтэ. Ыал кыра кыыһа этэ.  Өйдүүрбүнэн, Бордоҥ Улгумдатыгар олордохпутунан бурдук миэлиҥсэтигэр ат үүрэн бурдук тартараллара. Киэһээ өттүгэр аҕам аччаҕар маһынан хонуу тыатын кытыытынан кэмниир буолара.
     Оскуолаҕа киирбитим кэннэ аҕам  Өлөҥҥө кэриэй оҕонньорун кытта оҕуруокка үлэлиир буолбута. Хас хаһыҥ түстэҕин аайы, түүн туран кытыыларыгар түптэ оҥортуура. Ол кэмнэргэ сайын хаһыҥ түһэрэ элбэх буолара. Тэҥкэҕэ көһөн баран мэлдьи саһаанныыра. Онтон кэлин 1970-нус сылларга «дукуу» диэҥҥэ харыйа, бэс лабааларын, талахтары кырбастыыра. Киниэхэ Буоратаптар диэн ыаллар тыла суох Бабаай диэн уоллара барахсан  көмөлөһөрө. Ол кырбаммыт (дробилкаламмыт) талахтары куулга кутан фермаҕа ыыталлара. Ону көөнньөрбөҕө кутан үчүгэй сыттанара, минньигэс, дьып-дьырылас буолара, сүөһү аһара сөбүлээн сиирэ.
       Мин нулевой кылааска үөрэнэрим саҕана балыыһаҕа көспүппүт. Ийэм Бордоҥҥо санитарканан үлэтин саҕалаабыта. Дьахтар оҕолонор кэмигэр тэбис-тэҥҥэ сылдьыһыахтааҕа. Тэйиччи турар хотонноох этибит, ынах ыанна да сэппэрээтэрдиирэ, эбии аҕыйах куурусса тутарбыт. Ыарыһахтар астарын бэйэтэ астыыра, аһатара. Килиэп да буһарара. Туттуллубут испириистэри барытын оргутара. Балыыһа муостата кырааската суоҕа, ону күлбүһэҕинэн тэбэн сууйара. Үлэтэ хара баһаама. Ийэм барахсан 76 сааһыгар өр ыалдьыбакка күн сириттэн күрэммитэ.
     Аҕабыт биһигини биирдэ даҕаны улаханнык мөхпөккө, бэл диэтэр биирдэ даҕаны таһыйбакка үчүгэйдик ииппитэ. Сиэннэрин аһара сөбүлүүрэ, оҕолоро бары кыргыттар буолан мин улахан уолбун Гошаны ордороро. Аҕам 1974 с. ыам ыйын 12 күнүгэр орто дойдуттан күрэммитэ.
       Бордоҥҥо үөрэнэрбитигэр предмет аайы атын-атын учуутал буолбута. Нуучча тылыгар Тихонова Екатерина Васильевна, математикаҕа Парасковья Николаевна, историяҕа Афанасий Константинович үөрэтэллэрэ. Нулевой кылааска Семенова Агафья Ивановна, онтон Тимофеев Павел Гаврильевич, Сантаев Егор Иванович үөрэппиттэрэ. Начальнайга уһун переменаҕа куруускаларбытыгар аҕыйах кырбал эттээх, убаҕас сэлиэйдээх минньигэс баҕайы миин биэрэллэрэ. Бөрүөлээх уруучуканан чэрниилэҕэ оймоон суруйарбыт. Онтубут өрбөх суумкаҕа тохтон иэдээн буолара. Тэҥкэҕэ Федоров Дмитрий Спиридоновичка 4-с кылааска диэри уонча буолан үөрэммиппит. Сүрдээх көнө майгылааҕа, биирдэ даҕаны мөҕөттөөбөтөҕө.
     Бииргэ төрөөбүттэр үһүөн кыргыттар этибит. Балтым Тамара үс сааһыгар коклюш ыарыыга хаптаран өлөөхтөөбүтэ. Оттон балтым Рита 1949 с.төрүөх этэ. Кыратыттан ыарыһах этэ. Биэлсэр Уйбаан Дмитриевич Федоров кинини бүөрэ ыалдьар диэн сотору-сотору укуоллуура. Утуйарыгар куобах курдук сытара. Рита түүн «түү быыһыттан илии тахсар» диэн түүлээх телогрейканы сыттыгын анныгар уктарбат этэ. Киһи турбутун кэннэ аһара баттатара. Оскуолаҕа киирбитигэр кырата уонна ыарыһаҕа бэрт, эһиил үөрэниэ диэн тохтотон кэбиспиттэрэ. Онтон эһиилигэр киирэн үчүгэйдик үөрэммитэ. Оскуоланы кэнниттэн, Төҥүлүгэ СПТУ-га  бэтэринээргэ үөрэммитэ. Онтон бүтэрэн баран Нээлбиктэҕэ үлэлээбитэ. Олоҕун аргыһын Михаил Родионовы көрсөн ыал буолан, 4 кыыстаммыттара. Билигин бары ыаллар. Балтым Рита котоку эдэр сааһыгар олохтон туораабыта. Куорат быраастара «бүөргүн эпэрээһийэлэт» диэбиттэрин биһиэхэ эппэккэ кистээбит этэ. Баҕар уһуо эбитэ буолуо... Күтүөт Миша дьонун кытары кыргыттарын үчүгэйдик иитэн киһи-хара гыммыттара.
       4 оҕоҕо күн сирин көрдөрөн... Кэргэмминээн Андриан Степановичтыын ыал буолан, түөрт оҕолонон, эбээ, эһээ, хос эбээ, хос эһээ буолар дьолу биллибит. Биһиги оҕолорбутун күүспүт баарынан иитэ-такайа сатаабыппыт.  Билигин бары улахан дьон, ыаллар, кыргыттар номнуо эбээлэр.
       Олоххо барыта эриэ-дэхси буолбат, хомолто да баар ханна барыай.. Улахан уолбут Георгий үс оҕо аҕата буолан, эдэр сааһыгар олохтон туораабыта, кини төрөппүт уола, сиэммит Дьулус эмиэ олох эдэр сааһыгар күн сириттэн суох буолбута. Кэргэним, аҕабыт Андриан Степанович бэрт тэтиэнэхтик сылдьан, эмискэ ыарахан ыарыы ытарчалыы ылан, хомойуох иһин 2022 сыл атырдьах ыйыгар күн сириттэн күрэммитэ.
       Ийэбит Галина  Георгиевна кэпсээниттэн тиһэн...     
     Ийэбит Галина Георгиевна Матрена Гаврильевна уонна Георгий Иванович Тимофеевтар үс кыыстаахтарыттан улаханнара, 1948 с.кулун тутар 5 күнүгэр күн сирин көрбүтэ. Кини кыра эрдэҕинэ Бордоҥ сэлиэнньэтин кытыы сирдэринэн Муолатапка, Улгумдаҕа, Ымсыыга онтон Марбаҕа көһө сылдьан олорбуттар.
     Үксэ балаҕаннарга олорбуттар. Балаҕаннарын үрдэ мөлтөх буолан ардах курдары түһэрэ, оҕолор телогрейка кэтэн остуол анныгар киирэн хорҕойоллоро. Бордоҥ оскуолатыгар ахсыс кылааска диэри онтон оскуоланы Тойбохой интэринээтигэр олорон бүтэрбитэ.

    Галина Георгиевна

     Орто оскуоланы бүтэрэн, Тэҥкэҕэ дьонугар кэлэн фермаларга субай сүөһүлэри көрөн үлэтин саҕалаабыт. Ол үлэлии сылдьан ийэлээх аҕабыт билсэллэр. 

    Егоров Андриан Степанович

    Аҕабыт Егоров Андриан Степанович биригэдьиир эбит. Ыал буолаары 1967 с. Сунтаарга көспүттэр. Онно 1968 с. дьиэ туттан «Бартыһаан» түөлбэтигэр олохсуйбуттар. Ити сыл бастакынанТаисия, 1970 с. Георгий, 1971 с. Елена онтон кыра уол Степан 1978 с. төрөөбүттэрэ.
      Ийэбит «Сунтаар» сельсоветыгар буҕаалтырдаабыт, автотранспортнай автобуснай станцияҕа кондуктордаабыт. 20-чэ сыл кэриҥэ Сунтаар оройуонун прокуратуратыгар канцелярия сэбиэдиссэйинэн бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыар диэри үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ. Ити кэм тухары 3 прокурору – Романовы, Лугиновы, Егоровы кытта ыкса алтыһан, эҥкилэ суох үлэлээн кэлбитэ.

        Аҕабыт Андриан Степанович Сиэйэттэн төрүттээх. Аҕата, эһэбит Егоров Степан Спиридонович уоттаах сэрии толоонугар 1943 с. сураҕа суох сүппүтүн туһунан «похоронка»  эрэ тутан хаалбыттар. Ийэтэ Егорова Елена Петровна тоҥ нуучча дьүһүннээх эрээри, уу сахалыы саҥарар, үйэтин тухары Сиэйэ балыыһатыгар повар, онтон биэнсийэҕэ тахсыбыта. Кини олус үчүгэйдик олоҥхолуура эбитэ үһү. Аҕабыт «Сунтаар» сопхуос ыһыллыар диэри тырахтарыыстаан, саас аайы ыһыыга, сайынын от үлэтигэр үлэлээбитэ. Кэлин Сунтаар 1 N-дээх орто оскуолатыгар, онтон Сунтаар алын сүһүөх оскуолатыгар дириэктэри хаһаайыстыбаннай чааһыгар солбуйааччынан бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыар диэри үлэлээбитэ. Оройуон хомуньууһун баартыйатыгар 1-кы сэкиритээринэн үлэлии сылдьыбыта. Олоҕун тухары уорар-талыыр диэни ис иһиттэн абааһы көрөн, Иосиф Сталин көрүүтүн сүрэҕинэн ылынан, бэриниилээх сталинист этэ.

    Галина Георгиевна Егорова (Тимофеева)


    Просмотров: 84 | Добавил: Бордон | Рейтинг: 5.0/1
    Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
    [ Регистрация | Вход ]